Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, hökumətin yüksək inflyasiya ilə mübarizə apardığını açıqlayıb. Rəsmilərin verdiyi məlumata görə Türkiyə iqtisadiyyatı 2022-ci ildə istehlak xərcləri sayəsində sürətlə böyüyüb.
Türkiyənin rəsmi statistika idarəsinin çərşənbə axşamı verdiyi məlumata görə, ümumi daxili məhsul inflyasiyaya uyğunlaşdırılmış əsasda 5,6% artıb. Bu nisbət, G7 inkişaf etmiş iqtisadiyyatlar qrupu tərəfindən qeydə alınan 2,3%-dən və BVF-nin inkişaf etməkdə olan bazarlar üçün 3,9% proqnozundan yüksək idi.
Bu ayın dağıdıcı zəlzələsindən əvvəlki dövrü əhatə edən hesabat, Ərdoğanın yüksək borclanma xərcləri ilə inflyasiyanı ram etmək üçün artımı qurban verən əksər ölkələrin yolunu izləməkdənsə, iqtisadi məhsuldarlığı artırmağa diqqət yetirdiyini vurğuladı.
Oktyabrda Türkiyədə istehlak qiymətlərinin artımı yüzdə 85-i keçib, keçən ay isə demək olar ki, yüzdə 60 səviyyəsində qalıb. Türkiyənin iqtisadi məhsulunun demək olar ki, 60%-i təşkil edən istehlak xərcləri 2022-ci ildə 19,7% artıb. Yüksək inflyasiya dövründə istehlakçılar çox vaxt malların bahalaşmasını gözləmək əvəzinə, mal almağa üstünlük verəcəklər.
Bəzi analitiklər zəlzələ səbəbindən prezident seçkiləri tarixinin təxirə salınacağını gözləyirlər. Ehtimal olunur ki, bu seçkilər zamanı Ərdoğan hakimiyyətdə olduğu iyirmi ilin ən çətin seçki kampaniyası ilə üzləşə bilər.
Ərdoğan hökuməti səsləri təmin etmək üçün minimum əmək haqqını, dövlət sektorunda maaşları və pensiyaları artırıb.
Londondakı Capital Economics-in iqtisadçısı Liam Peach "Türkiyənin yüksək inflyasiya mühitinə uyğunlaşması hökumətin dəstəyi ilə olub" dedi.
Peach, istehlak xərclərinin sürətli tempinin, hökumətin maliyyə dəstəyi tədbirləri və keçən ilki bir sıra kəskin faiz endirimləri nəticəsində Türkiyə iqtisadiyyatının yaxşılaşmasına işarə olacağını söylədi.
İqtisadçıların fikrincə, Ərdoğanın yüksək qiymət artımına baxmayaraq faizləri azaltmaqda israr etməsi və hökumətinin digər qeyri-adi iqtisadi siyasət yanaşmaları inflyasiya problemini kəskinləşdirib.
Dünya Bankının hesablamalarına görə, 6 fevral zəlzələsi 34 milyard dollarlıq fiziki ziyana səbəb olub. Zəlzələnin təsirlərinə qarşı iqtisadiyyatı gücləndirmək istəyən mərkəzi bank bu ay yenidən faiz dərəcələrini endirib.
Analitiklər hələ də fəlakətin Türkiyə iqtisadiyyatına tam təsirini qiymətləndirməyə çalışırlar. Lakin fəlakətin iqtisadiyyatın güclənməsinə qısamüddətli zərbə vuracağı planlaşdırılır. Çünki bərpa səylərini maliyyələşdirmək üçün hökumət xərclərin yeni artımını gözləyir. İqtisadçı hesablamalarına görə, Türkiyənin iqtisadi artım tempinin bu il 2,7%-ə enəcəyi proqnozlaşdırılır.
2022-ci ildə ticarət güclü olub, ixrac 9,1%, idxal isə 7,9% artıb. Bununla belə, keçən ilin sonunda ticarət ləngiməyə başladı.
Peach və bir çox digər iqtisadçılar deyirlər ki, mərkəzi bank müdaxilələri və bir sıra hökumət proqramlarının dəstəyi sayəsində lirənin məzənnəsi əvvəlki kimi qalır.
