Təchizat zəncirləri son zamanlarda yaranan problemlərdən dolayı yenidənqurma tədbirlərinə hazırlaşır. Belə ki, geosiyasi dəyişikliklər onilliklər boyu davam edən qloballaşmanı aradan qaldıraraq, "tam vaxtında" modelini sıradan çıxardı. Bir böyük istehsal bazasına - Çinə həddən artıq etibar etmək təhlükəsi pandemiya zamanı üzə çıxmışdı. Covid epidemiyasının əvvəlində şirkətlərin 94%-inin tədarük zəncirinin pozulması ilə üzləşdiyi müşahidə edilmişdi. Bundan əlavə, Böyük Britaniyada bir çox şirkət Brexit tərəfindən sıxışdırılır. Çoxmillətli şirkətlərin Britaniyanın Aİ-dən çıxmasına hazırlaşmaq üçün resursları var idi və əczaçılıq kimi kritik sektorlarda bir çoxları inventarları artırmaq və alternativ mənbə qurmaq üçün hökumət yardımı aldılar. Maliyyə gücü olmayan kiçik və orta bizneslər isə ciddi təsirə məruz qalır.
Başqa bir problem isə daşıma gecikmələri ilə bağlıdır. Nyu York Federal Ehtiyat Bankı tərəfindən toplanan 2022-ci ilin Avqust Qlobal Təchizat Zənciri Təzyiq İndeksi göstərdi ki, əvvəlki dörd ayda çatdırılma müddətləri azalsa da, rəqəmlər hələ də yüksəkdir. Bu problemlərə qarşı, istehlakçılar daha çox seçimin tez, ucuz və getdikcə daha davamlı şəkildə çatdırılmasını gözləməyə davam edirlər. BMT-nin Ticarət və İnkişaf Konfransına görə, fasilələr davam etsə də, 2021-ci il üçün qlobal ticarət rekord səviyyəyə çatdı. Təchizatçılar bu tələbi müşayiət edən çağırışlara cavab verməyi hədəfləməlidirlər. Bunu effektiv etmək üçün tədarük zəncirinin dayanıqlığı, etibarlılığı və çevikliyi kimi amillər xərc və səmərəlilikdən daha vacib hesab edilməlidir.
Ən yaxşı nəticələr üçün tədarük zəncirləri yüksək əmtəə və komponent təchizatçısından son müştəriyə qədər rəqəmsal şəkildə inteqrasiya edilməlidir. Əllə daxil edilmiş məlumatlar konsoldasiya edilmiş, oxuna bilən və sistem boyu görünən rəqəmsal məlumatlara çevrilməlidir.
2021-ci ildə aparılan bir araşdırmaya görə, rəqəmsallaşmanın tətbiq edilməməsinin xərcləri xüsusilə vurğulanır. Sorğu aparılan təşkilatlarda məlumatların əl ilə daxil edilməsinin bir təşkilat üçün illik xərcin orta hesabla 1 milyon dollar olduğunu, tədarükçü fakturalarının əl ilə daxil edilməsinə isə 600.000 dollardan çox xərcləndiyini bildirib.
Rəqəmsal təchizat zənciri strategiyasının əhəmiyyəti yaxşı başa düşülür, lakin mürəkkəbliyə görə əksər şirkətlər həyata keçirməkdə çətinlik çəkirlər.
Texnoloji həllərin qəbulu
Bir çox şirkətlər texnologiyaya əsaslanan həllər tətbiq etməyə can atırlar. Proqram həlləri təminatçısı olan SAP tərəfindən 2022-ci ildə aparılan sorğu göstərib ki, növbəti iki il ərzində Böyük Britaniya müəssisələrinin 70%-i təchizat zənciri problemlərinin öhdəsindən gəlmək üçün ən son texnologiyanı mənimsəməyi planlaşdırır. Lakin qeyd edək ki, robototexnika və təchizat zəncirinin optimallaşdırılması kimi onilliklər ərzində inkişaf etmiş bəzi həllər xərcləri azaldaraq, səmərəliliyi artırdı. Təchizat zəncirini yaxşılaşdırmaq üçün köhnə proqram təminatına əsaslanan xeyli sayda sistemlər var. Bu cəhətdən təchizat zəncirinin həlli təminatçısı Wincanton, mövcud texnologiyaya yeni modullar tətbiq edən proqram hazırlayıb. Onun sistemi malları sifarişdən tutmuş konsoldasiya mərkəzinə çatana qədər izləyə bilər. Bu "nəzarət prosesi" qabiliyyəti hələ də inkişaf etdirilir.
Bir şirkətin rəqəmsal transformasiyaya necə yanaşması uğur üçün çox vacibdir. Dəyişikliyə təhlükə yox, fürsət kimi baxılmalıdır və bizneslər öyrəndikcə uğursuzluğa hazır olmalıdırlar. Ağıllı təchizat zəncirləri üzrə mütəxəssis olan Blue Yonder şirkətinin müşaviri Michael Feindt deyir ki, texnologiyadan daha çox istifadəyə doğru irəliləməyə qorxu mane ola bilsə də, bu, Cənubi Amerika və Afrikada daha az yayılıb. Ola bilsin ki, az inkişaf etmiş bazarlarda qazanacaq daha çox şey var.
Təchizat zəncirinin təkmilləşdirilməsi eyni vaxtda, bütövlükdə əsaslı təmirdən daha çox mərhələli proses olmalıdır. Blokçeyn, süni intellekt (AI) və əşyaların interneti (IoT) kimi yeni texnologiyaların qəbulu artımlı olmalıdır. Çünki bunlar hələ də zəif qavranılır. Amma bilməliyik ki, texnologiya, şübhəsiz ki, şirkətlərə daha uyğunlaşa bilən, çevik olmağa, xərcləri-səhvləri azaltmağa, aktivlərdən istifadəni optimallaşdırmağa, nəhayət, prosesləri və kommunikasiyanı sürətləndirməyə kömək edəcək.
