1989-cu il... Türkiyə ilk dəfə pizza mağazaları ilə tanış olur. Türkiyədə bir neçə mağaza açan məşhur marka aldığı nəticə ilə şoka düşər. Gözlədikləri kimi olmaz. Boğazına düşkün olduğu üçün pizzanın bəyəniləcəyi düşünülsə də, türk istehlakçılar pizzanı sevmir. Mağazalar bağlanır. Geri addım atılır.
1991-ci il. Murakami-Wolf-Swenson Productions istehsalı olan cizgi filmi bütün dünyada böyük marağa səbəb olur. Prodüser şirkət bu cizgi filmini Türkiyədəki özəl kanallardan birinə təklif edir. Kanal çaşqındır, qiymət həqiqətən olması lazım olanın 10%-dir. "Tələdə pendir" kimi görünən bu təklifi xüsusi kanal qaçırmır. Yayına başlayır. Cizgi filmi Türkiyədə də çox populyar olur. Oyuncaqları, nişanları, açıqcaları, dəftərləri və kitab örtükləri ilə əla bir marketinq taktikası bərabərində gəlir.
1994-cü ilə gəldiyində cizgi filmi artıq milyonlarla uşaq və gəncə təsir edir. Bu uşaqlar qəribə şəkildə analarından pizza bişirməyi xahiş etməyə başlayırlar. Türk anaları pizzanı bişirməyi bilmirlər. Tələb getdikcə artır. Daha sonra pizza zənciri mağazalarını yenidən aktivləşdirir, yeni mağazalar açılır. Uşaqları yemək yeməyən analar pizza sifariş etməli olurlar. Orta məktəb və universitet gəncləri arasında da bu reputasiya məsələsinə çevrilir. Türk mətbəxinin adi lahmacun və pidesindən imtina edib, gənclər qrup halında pizza dükanlarına getməyə başlayırlar.
Təsadüfən pizzaya olan tələbatı partladan bu cizgi filmini artıq təxmin etmisiniz, elə deyilmi? Bravo! O cizgi filmi "Ninja Tısbağalar"dır! O pizza zəncirini yəqin ki, təxmin etmisiniz, artıq onu burada qeyd etməyək.
İndi o uşaqlar böyüyüb, cizgi filminə ilk baxanların 30 yaşı var. Birinci nəsil gənc evli, yeni nəsil ailə oldu. Gələcək nəsil isə indi universitet tələbələridir: ya yataqxanada, ya da tələbə evində qalırlar. Birinci nəsil evli cütlüklər evdə yemək bişirmək əvəzinə tez-tez deyirlər: "Pizza sifariş edəkmi?" Gələcək nəsil də az qala hər axşam tələbə evlərinə pizza sifariş edirlər.
Bizim şüuraltımız belə idarə olunur. 20-30 illik strategiyalar hazırlanır və həyata keçirilir. Əylənmək üçün izlədiyimiz məsum cizgi filmləri, seriallar və filmlər sadəcə olaraq ideyaların beynimizə daha sürətli yeridilməsinə imkan verən katalizatorlardır. Və arxayın olun, bu neyromarketoloqlar, bu şüuraltı sehrbazları bizi sadəcə pizza yeməyə vadar etmir...!
Bu sadəcə bir nümunə idi. Hər bir Amerika filmində Apple kompüterlərinin görünüşü bugünkü Apple çılğınlığının əsasını təşkil edir. Bu gün qəhvəyə pul verməyimizin səbəbi, hər filmdə bəyəndiyimiz personajların səhər işə gedərkən əlində "Starbucks" qəhvəsi ilə ora-bura qaçmasıdır. Afrikada ayaqlarında ayaqqabı olmadığı üçün plastik butulka bağlayan afrikalı gənclərin su ilə doldurulmuş Coca-Cola qutuları ilə gəzib, onunla sinif yüksəldiklərini düşünmələri Coca-Cola-nın illərdir etdiyi "Xoşbəxtlik" reklamlarının nəticələridir. Həqiqətən xoşbəxt olmayanlar sadəcə içdikləri içkidən axan xoşbəxtliyi əldə etməyə çalışırlar, başqa heç nə.
Böyüklərin pərəstişkarı olduğu Western (Vəhşi Qərb) filmlərindəki xarizmatik kovboyu bəlkə də bəzilərimiz xatırlamırıq. Atalarımız bu gün də o kovboyun ağzındakı "Marlboro" siqaretini buraxa bilməyiblər. Effektini görürsünüzmü? Ona görə də unutmayaq: Ailə quruluşumuzu pozan şəkillərin, məhsul reklamlarının, filmlərin və serialların 99%-i bir məqsədə, qavrama idarəçiliyinə və ya şüuraltına yeritmə əməliyyatına xidmət edir.
Zaman keçdikcə bütün bunlar bir-bir həyatımıza daxil olur və həyatımızın bir hissəsinə çevrilir. Bu səbəblə inanmadan, təsirlənmədən və ya bunun əsiri olmazdan əvvəl bir neçə dəfə düşünməliyik.
