Uşaqlığımızda böyük həvəslə izlədiyimiz fantastika filmlərində “fantaziya” deyilən hər şey bir-bir gerçəkləşir. Jül Vern Aya Səyahət romanını yazanda, 1865-ci il idi, bəşəriyyət Aya yalnız 1969-cu ildə getdi. Kredit kartları haqqında Edvard Bellaminin 1888-ci ildə nəşr olunan "Geriyə baxanda" romanında, Rey Bredberinin əfsanəvi "Fahrenheit 451" romanında qulaqcıqlar haqqında eşitmişik. Bu “futurist” yazıçılar o dövrdə ağlasığmaz olan, lakin indi gündəlik həyatın bir hissəsi olan texnologiyaları təsvir edirdilər. Bundan sonra nə olacağını görmək üçün bir az daha elmi fantastika oxusaq, pis olmaz.
Və həyatımızın kult filmlərindən "paralel kainat" haqqında danışan Matrix!
İndi biz Matrisdə təsvir edilən və telefon bağlantısı vasitəsilə “gedə bildiyimiz” digər kainatı Metaverse adlandırırıq.
Metaverse, bütün rəqəmsal dünyaların birləşməsindən yaranan kollektiv virtual paylaşma məkanı; şirkətlər, brendlər, qurumlar və fərdlər bu dünyada 'virtual' mülklərin alınması ilə tamamilə yeni bir transformasiya yaşayacaqlar. İndi bizim maliyyə həyatımızı FinTechs və rəqəmsal banklarla, eləcə də ənənəvi banklarla davam etdirmək şansımız var. Bu prosesin növbəti dayanacağı Metaverse dünyası olacaq. Artıq eşidirik ki, bir çox yerli və xarici banklar Metaverse dünyasında nə edəcəklərini dizayn edir, yer alır və hətta sınaq işlərinə başlayır.
Metaverse üzərindən xidmət və məhsullarını son istehlakçıya təqdim edəcək bankların böyüdüyü, bu transformasiyaya nail ola bilməyən bankların filiallarını bağlamaq və işdən çıxarma xəbərləri ilə gündəmə gələcəkləri bir dövr bizi gözləyir. Metaverse dünyasında həyat rəqəmsallaşmaya əsaslanacağı üçün token iqtisadiyyatının real pul taxtını daha güclü sarsıdacağını söyləmək səhv olmaz. Bu transformasiya həm də “mərkəzləşdirilməmiş” bir quruluş tətbiq edəcək.
Bəli, qarşımızda yeni bir dünya var, amma biz ölülərə sərmayə qoymağa tələsməməliyik. Bankların FinTechs və digər texnologiya şirkətləri ilə əməkdaşlıq edərək imkanlardan düzgün istifadə etməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yeni kainatlar təkcə banklar üçün deyil, həm də FinTech-lərin sürətlə genişlənməsi potensialına malikdir. Bu dünyada birinci olmaqdan əlavə, nə etdiyiniz və müştərinizə nə əlavə etdiyiniz çox daha vacib olacaq. Düşünürəm ki, düzgün və yaradıcı strategiyalar təyin edən şirkətlər yeni kainatda mövcud olmağa davam edəcək və bu imkanlarla böyüyəcəklər. Yeni nəhəng şirkətlərin doğulacağını proqnozlaşdırmaq qeyri-adi proqnoz olmayacaq. Rasional addımlarla bu dünyada yerimizi tutmalıyıq.
