Düşünə bilərsiniz ki, sizə lazım olanı yalnız ehtiyacınız olanda alırsınız. Yemək, paltar və ya müxtəlif alətlər üçün alış-veriş edirsinizsə, satıcılar qərarlarınıza təsir etmək üçün psixoloji inandırma gücündən istifadə edir. Əgər geriyə dönüb düşünmək şansınız olsa, yəqin ki, ərzaq mağazasına girdiyinizi xatırlayacaqsınız, ancaq mağazanın planının dəyişdirildiyini görə bilərsiniz. Bəlkə də, tualet kağızı artıq gözlədiyiniz yerdə deyildi və ya pomidor ketçupunu tapmaqda çətinlik çəkdiniz. Niyə mağazalar hər şeyin yerini dəyişməyi xoşlayır? Əslində, cavab sadədir. Mağazada əşyaların yerini dəyişmək o deməkdir ki, biz müştərilər, ehtiyac duyduğumuz və ya istədiyimiz əşyaları axtararkən müxtəlif məhsullara məruz qalırıq. Bu hiylə tez-tez planlaşdırılmamış xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər, çünki biz mağazada daha çox vaxt sərf edərkən səbətlərimizə başqa əşyalar əlavə edirik. İmpuls alış Əslində, araşdırmalar göstərir ki, bütün ərzaq məhsullarının 50%-ə qədəri impulsivlik səbəbindən satılır və alıcıların 87%-dən çoxu impuls alışlar edir. İmpuls alış nə deməkdir? Bu, bir cüt ayaqqabı və ya bəyəndiyiniz yeni bir paltar gördükdə dərhal satın almağın maliyyə və digər nəticələrini nəzərə almadan götürüb alış-veriş səbətinizə və ya çantanıza qoymanız deməkdir. Cəzbedici bir təklif rasional alış qərarı verməyi çətinləşdirir. Əşyanı burada və indi alsaq, “qənaət”in qəbul edilən dəyərinə qalib gəlirik – buna görə də ona həqiqətən ehtiyacımız olub-olmaması kimi digər mülahizələrə məhəl qoymuruq. Ani məmnuniyyət ehtiyacını görməməzlikdən gəlmək çətin ola bilər. “Paketləşdirmə” satıcıların impuls alışını gücləndirmək üçün istifadə etdiyi başqa bir üsuldur. Yəqin ki, tez-tez görmüsünüz. Tamamlayıcı məhsullar bir məhsul kimi qablaşdırılır və bir qiymətə satılır ki, bu da çox vaxt əhəmiyyətli endirimlər vəd edir. Məsələn, oyun konsolları çox vaxt iki və ya üç oyunla birlikdə satılır və ərzaq mağazalarında "yemək sövdələşməsi" paketləri və hətta bütün paket təkliflərinə həsr olunmuş veb səhifələr var. Alış-veriş həm dost, həm də düşmən ola bilər. Bu strategiyalar satıcıların qazancını artırmağa kömək etsə də, müştərilər üçün problemlərə də səbəb ola bilər. İmpuls alış, şübhəsiz ki, istehlakçının zehni rifahına təsir edə bilər. Bu, utanc və günahkarlıq hisslərini artırır ki, bu da öz növbəsində narahatlıq, stress və depressiyaya səbəb ola bilər. Xüsusən də, insanlar əllərində olmayan pulları xərclədikdə problem daha ciddi olur. Ancaq bəzi müsbət cəhətlər də var. Onlayn alış-verişin dopamini artırdığı aşkar edilmişdir. Beləliklə, biz alış-verişlərimizin gəlməsini gözləyərkən mağazadan bir şey aldığımızdan daha həyəcanlı oluruq. Satıcılar da bizə kömək edə bilər. Satıcılar etdiyimiz alış-verişin miqdarını azaltmaq istəməsələr də, onlar istəsələr, satınalma qərarlarımıza daha müsbət təsir göstərməyə kömək edə bilərlər. Dünyanın əksər ölkələrində piylənmə ilə mübarizəyə ciddi ehtiyac var. Buna görə də, Böyük Britaniya hökuməti 2022-ci ilin oktyabr ayından etibarən tanınmış mağaza yerlərində qeyri-sağlam qidaların –tərkibində şəkər, duz və doymuş yağlar yüksək olan – təşviqatını məhdudlaşdırmaq qərarına gəlib. Bu, kömək edə biləcək bir strategiyadır. Kassalardan bu tip yeməklərin çıxarılması alınan şəkərli qidaların miqdarını – bəzi hallarda 76%-ə qədər azaltmağa kömək edə bilər. Nəhayət, istəmədiyimiz və ya ehtiyac duymadığımız məhsullara müqavimət göstərməyin və sağlam qərarlar qəbul etməyin açarı bizdədir. Bu, bizə alış-veriş edərkən nə etdiyimizi bilməyə kömək edir. Yaxşı bir şəxsi strategiya- məhsullara daha az göz gəzdirmək və bunun əvəzinə alış-veriş siyahısından istifadə etməkdir və yalnız oradakıları almağa çalışmaqdır.