Rusiyanın Ukraynaya qanunsuz müdaxiləsindən sonra Aİ, Rusiya təbii qazından və ümumilikdə enerji idxalından asılılığını azaltmaq üçün təcili tədbirlər görməyə başlamışdı. Nəticədə, Aİ-nin enerji sektoru olduqca qısa müddət ərzində inanılmaz dönüş yarada bilib.
Aİ-nin Rusiya təbii qazından istifadəsi 2021-2022-ci illər arasında təqribən 40%-dən 17%-ə düşmüşdür. Bu qış yüksək elektrik ödənişləri nəticəsində enerji qıtlığı yaranmışdı. Lakin buna baxmayaraq, Avropanın enerji sektoru qeyri-adi dərəcədə mülayim qış və günəş enerjisi istehsalında 24% artımla xilas oldu. Keçən il tarixdə ilk dəfə olaraq günəş və külək enerjisi Avropanın ümumi enerji qarışığının təbii qazdan daha çox hissəsini təşkil etdi.
Avropa İttifaqı isə tendensiyanın davam etdirilməsini təmin etmək niyyətindədir. Avropa Komissiyasının 2022-ci il Enerji Birliyinin Vəziyyəti hesabatında yeni yaşıllığın “bərpa olunan mənbələrin kütləvi şəkildə böyüməsinə kömək etdiyini” bildirdi. Bayden Administrasiyası İnflyasiyanın Azaldılması Aktına cavab olaraq ABŞ-da təmiz enerji istehsalçılarına görünməmiş vergi güzəştləri və subsidiyalar təklif edir.
Lakin, böyük miqdarda yeni təmiz enerji infrastrukturunun quraşdırılması asan olmayacaq. Artıq kütləvi miqyaslı günəş və külək stansiyalarının genişləndirilməsi üçün torpaqdan istifadə, icazələrin verilməsi ilə bağlı ağır bürokratik tədbirlər və qeyri-kafi elektrik şəbəkələri ilə bağlı əsas problemlərə çevrilir.
Torpağın onsuz da defisitdə olduğu Avropada təmiz enerji istehsalçıları ən böyük və ən iddialı planları üçün Şimali Afrikadakı daha az məskunlaşılan əraziləri axtarırlar. Təkcə daha çox işlənməmiş torpaqlar deyil, həm də Şimali Afrikanın quraq və günəşli iqlimi günəş enerjisi istehsalına da öz töhfəsini verir. Buradakı panellər Avropada quraşdırılanlardan üç dəfəyə qədər daha güclüdür. Bu enerji daha sonra nəhəng sualtı qitələrarası kabellər vasitəsilə Avropa qitəsinə qaytarıla bilər.
Lakin, çox ciddi çatışmazlıqlar var. Birincisi, Şimali Afrikanın iqtisadiyyatını canlandırmaq üçün investisiyaya və sənayeyə ehtiyacı olduğu kimi, enerjiyə də çox ehtiyacı var. Əslində, Afrika, şəbəkələrini gücləndirmək üçün nəzərdə tutulmuş ərazidə artıq böyük bərpa olunan enerji layihələri həyata keçirilir. Lakin, bu planlaşdırılan hasilat getdikcə daha çox Avropa bazarlarına yönəldilir.
Yaşıl enerji keçidinin böyük güzəştlər gətirməsi qaçılmazdır. Bu, görünməmiş nisbətlərə və çoxlu qeyri-müəyyən və gözlənilməz nəticələrə malik iqtisadi və sənaye müəssisəsidir. Fəlakətli iqlim dəyişikliyi ilə mübarizənin daha böyük faydası üçün kompromislər, eləcə də qurbanlar qaçılmaz olacaq. Bununla belə, bu fədakarlıqların ağır yükünü kimin və nə üçün çəkdiyini, eləcə də bu güzəştlərin necə azaldılması və minimuma endirilə biləcəyini şübhə altına almaq vacibdir.
